Kamienie szlachetne

Kamienie szlachetne - najczęściej stosowane kamienie szlachetne w przemyśle jubilerskim.

Szczegółowa specyfikacja kamieni.

Informacje ogólne:

Niebieskawy beryl, o barwie morskiej wody, nazywa się akwamarynem, ponieważ jego kolor waha się od świetliście niebieskiego do niebiesko-zielonego. Rzadsze, a przez to szczególnie cenione, są kamienie o bardziej intensywnym zabarwieniu, odróżniają się one jednak wyraźnie od szafiru, który ma jeszcze ciemniejsze zabarwienie. Akwamaryn charakteryzuje bardzo równomierne rozłożenie kolorów przy wysokiej przejrzystości.
Kamienie bez skazy są znacznie częstsze wśród akwamarynów niż wśród szmaragdów, wszakże niekiedy posiadają też drobne wtrącenia. Występują inkluzje w postaci długich, równolegle ułożonych do ścian słupa kryształu kanalików, często wypełnionych roztworem nadającym kryształom zabarwienie brązowe; zawierają także pęcherzyki powietrza. W niektórych kryształach mogą występować kropelki cieczy ułożone w kształcie gwiazdy. Akwamaryn zawiera ponadto kryształy biotytu, flogopitu, rutylu, pirytu, hematytu oraz ilmenitu.
Zielonkawe akwamaryny można w wyniku ogrzewania zabarwić na jednolity niebieski kolor. Ponieważ jednak kamień ten wykazuje pewną kruchość, przy ogrzewaniu trzeba zachować dużą ostrożność. Akwamaryn najczęściej obrabia się szlifem schodkowym i nożycowym, przy czym preferowany jest prostokątny lub wydłużony owalny kształt.
Stara baśń opowiada, że akwamaryn pochodzi ze skarbca nimfy morskiej i przez nią został wyniesiony na brzeg. Dlatego jest to kamień podróżujących morzem, zapewniający szczęśliwe dotarcie do celu.

Występowanie:

Główne pokłady akwamarynu znajdują się w Brazylii, w prowincjach Minas Gerais, Bahia, Marambaia i Espirito Santo. Największy znaleziony kamień ważył 221 kilogramów, miał długość 48,5 cm, a grubość 41 centymetrów. Został obrobiony w Niemczech i uzyskano z niego łącznie 200000 karatów kamieni szlachetnych. Jasno i ciemnoniebieskie, a także zielonkawe kamienie do ciężaru 25 kilogramów znajdowano na Madagaskarze.
Na Uralu odkryto akwamaryn, połączony z turmalinem i topazem, o długości 65 cm i grubości 26 cm . Potężny kamień znaleziono też w rejonie Bajkału, w okręgu Nerczyrisk, w granitowym masywie Adun CziJon, obok topazu i kwarcu dymnego. Jasne akwamaryny występują również w Afryce Południowej, Ameryce Północnej, Indiach, na Cejlonie i Nowej Południowej Walii.
 

Informacje ogólne:

Ametyst jest jednym z najbardziej lubianych kamieni, należącym do grupy kwarcu. Jego nazwa pochodzi od greckiego słowa amethyein, oznaczającego tyle, co "nieupijający się". Mówiono o nim, że chroni przed upiciem (stąd nazwa), dlatego też w dawnych czasach pijano wino z ametystowych pucharów.
Mniejsze niż kryształy górskie, ametysty niemal zawsze znajdują się na podłożu utworzonym z tego kamienia. Ostrosłupy ametystu są bardzo słabo ukształtowane, a kryształy składają się jedynie z form piramidalnych.
Kamienie z Urugwaju często są zabarwione strefowo, od jasnego do ciemnego, przy czym występują barwy od fioletowej do purpurowo-czerwonej. W lamelach mogą też okazjonalnie występować barwy żółte i zielone. W rogach kryształów zabarwienie najczęściej jest intensywne.
Za zróżnicowanie zabarwienia odpowiedzialne są takie substancje, jak żelazo, mangan, tytan i sód. Zaskakujące zmiany barwy występują wskutek ogrzewania kamienia, a więc w rezultacie działania tlenu. Przy temperaturze 575-750° C ametysty z Madagaskaru stają się bezbarwne, a inne zabarwiają się na żółtawo i brązowawo, kiedy jednak kamienie zostaną ogrzane zbyt silnie, wykazują żółtawo-białawe zmętnienie lub też przybierają odcień białego światła. Z czasem barwa może zblednąć, daje się jednak przywrócić po napromieniowaniu radialnym.

Występowanie:

Najważniejszymi krajami produkującymi ametysty są Brazylia i Urugwaj. Dobrej jakości ciemnofioletowe kamienie występują na Madagaskarze. Ametysty wydobywa się również na Uralu, w USA, Kanadzie, na Cejlonie, w Auvergne we Francji, w Indiach, Japonii i Meksyku.
 

Informacje ogólne:

Agat należy do mineralnej grupy chalcedonu. Jego nazwa pochodzi od rzeki Agatos na Sycylii. Już w starożytności był kamieniem lubianym i cenionym. Powstaje on w słabym kwasie krzemowym i ma kształt okrągłych, elipsoidalnych, a także nieregularnych bryłek, tzw. migdałów, których wielkość waha się od paru milimetrów do bardzo ciężkich bloków.
Agaty składają się z delikatnie żyłkowanego agregatu kwasu krzemowego. Jest on nie tylko radialnie promienisty, ale ma koncentryczno-łuskowatą strukturę. Z różnorodności pojedynczych ułożeń wynikają różnice barwy i połysku. Agaty znajdowane w Brazylii i Urugwaju są najczęściej szare lub brązowe. Inaczej wyglądają kamienie z okolic Idar-Oberstein, od delikatnie różowych po szare i brązowe, jednakże to złoże jest już wyczerpane i na okazy minerału natrafia się rzadko.
Wskutek procesu oksydacji agaty brazylijskie zostały zabarwione na czarno, czerwono lub brązowo, przy czym określa się je jako onyks, karneol i sarder. W wypadku czerwonych, brązowych lub żółtych kolorów substancją barwiącą jest naturalny minerał - oksyd żelaza lub hydroksyl żelaza.
Szare i białe odmiany są barwami typowymi, a na przykład dwuwartościowe żelazo wywołuje rzadkie zielone i niebieskie tony. Grubość poszczególnych wzorów jest bardzo zróżnicowana i waha się od kilku tysięcznych milimetra do kilku centymetrów, jakkolwiek są też kamienie całkowicie jednobarwne.
Rozmaite rysunki kamienia sprawiają, że istnieją różne określenia tego minerału. I tak mówi się o agacie ocznym, wstęgowym, fortecznym, kolistym, koralowym, krajobrazowym, muszlowym, minowym, gwiaździstym i chmurzastym.
Przezroczystość poszczególnych frakcji może być bardzo zróżnicowana, wahając się od pełnej przejrzystości do pełnej nieprzezroczystości. Migdały są albo wypełnione w środku masą agatową, albo zawierają próżnię. Niekiedy ta pusta przestrzeń może być wypełniona całkowicie lub częściowo kryształem górskim, przy czym owe kwarcowe wypełnienia także mogą mieć barwę ametystów.
Wskutek procesu wietrzenia ametysty pokryte są białą skorupą, co powoduje, iż barwiące związki żelaza mogą zostać rozłożone. Mówi się wtedy o zblednięciu minerału. Kiedy dwuwartościowe związki żelaza przemieniają się w trójwartościowe, pojawia się czerwone lub brązowe zabarwienie.
Agaty powstały w temperaturze niższej niż 575°C, w pustych przestrzeniach kamieni wulkanicznych. Pierwotnie były to krople kwasu krzemowego, które płynęły w lawie niczym oliwa w wodzie, nie mieszając się z nią. Kiedy następnie lawa powoli stygła, kwas krzemowy stopniowo się krystalizował. To tylko jedna z teorii powstania, obok niej istnieje wiele innych, ponieważ nauka ma niemały problem z narodzinami tego kamienia i nie do końca go rozwiązała.
Z całych kamieni wycina się gemmy. Czerwone i brązowe naturalne zabarwienia (karneol i sarder) trafiają się rzadziej niż szare. Jeszcze rzadsze są czarne (onyks), zielone lub różowe. Od czasów antycznych agaty służyły do wyrobu pieczęci, gemm i naczyń. Wyrabiano z nich pierścionki, broszki, wisiorki, kolczyki, naszyjniki, guziki, przyciski do papieru, urny prochowe, figurki zwierząt i figury szachowe.

Występowanie:

Już Rzymianom znane były znaczne obszary występowania agatu w okolicy Idar-Oberstein. W ciągu całego średniowiecza wydobywano go tutaj, właściwie aż do początku ubiegłego wieku, kiedy to złoża wyczerpały się. Barwa znajdowanych okazów waha się od szarego do delikatnego różu, pojawiały się też jednak kamienie żółte, bladoniebieskie i brązowe.
Saksońskie agaty, które znajdowano wokół Schlottwitz i Halsbach, miały nie postać migdałów, lecz wypełniały szczeliny. Obecnie najważniejszymi rejonami pozyskiwania tego kamienia są Urugwaj i południowa Brazylia, gdzie agat występuje w dużych skupiskach łącznie z ametystem, cytrynem, chalcedonem i karneolem.
Dalsze możliwości eksploatacji istnieją w Indiach w obrębie Ratnapur i na Półwyspie Kathijawar, a także na wyżynie Dekan i w Bengalu. Agaty spotyka się też na Madagaskarze, w USA i Meksyku.
 

Informacje ogólne:

Aleksandryt - przezroczysta, rzadka odmiana chryzoberylu. Nazwany na cześć cara Aleksandra II w 1834r. Został odkryty przypadkowo, w dolinie rzeki Tokowaja, w pobliżu Jekaterynburga na Uralu, podczas poszukiwania szmaragdów. Odkrycie nastąpiło w dniu osiągnięcia przez cara wieku pełnoletności. Złoża na Uralu są obecnie prawie całkowicie wyeksploatowane.
Chociaż aleksandryt jest stosunkowo młodym kamieniem szlachetnym, to na pewno ma szlachetną historię. Kolory akwamarynu - czerwony i zielony, główne kolory starej Imperialnej Rosji, zapewniły mu pozycję narodowego kamienia Rosji.
Aleksandryt jest uznawany za kamień "magiczny", który w zależności od oświetlenia zmienia barwę: w świetle dziennym jest niebieskawo-zielony, w sztucznym oświetleniu - purpurowo-czerwony. Wyjątkowe to zjawisko jest spowodowane obecnością metali tj. chromu, i żelaza w kryształach aleksandrytu.

Występowanie:

Występuje w skałach metamorficznych i pegmatytach. Może występować w złożach okruchowych. Są to miejsca, w których nagromadziły się minerały wypłukane ze swojej skały macierzystej przez wody strumieni i rzek.
Dobrej jakości aleksandryty należą do rzadkości. Najcenniejsze pochodzą ze złóż na Uralu (Rosja). Złoża aleksandrytów występują też na Cejlonie - Latpandura, w Brazylii - Minas Gerais, Bahia, w Birmie - Mogok, na Madagaskarze - Tsarasatro, Ambatosoratra, na Tasmanii oraz w USA.
 

Informacje ogólne:

Już w czasach prehistorycznych ludzie mocno interesowali się bursztynem. Jego określenie pochodzi od bórnen, co znaczy brennen "palić, płonąć". Bursztyn powstał ze stwardniałej żywicy kopalnej, topi się w temperaturze 350- 390°C , a przy temperaturze 170°C staje się miękki. Lekko podgrzany wydziela zapach kadzidła.
Ten posiadający strukturę amorficzną kamień, łatwo rozpuścić w alkoholu, benzynie, kwasach i zasadach. Bryły, sople, krople i płyty są nierzadko zadziwiającej wielkości, powstały w naturalny sposób z cieknącej z drzewa żywicy. Największy tego typu okaz ważył 48 funtów.
W zależności od struktury wyróżnia się bursztyny jednorodne i zwietrzałe. Nieraz pod zwietrzałą skorupą odkrywane są kamienie, które zostały przetworzone przez piasek i wodę.  Jeśli potrze się bursztyn kawałkiem materiału, uzyskuje on ujemny ładunek elektryczny i dlatego Grecy nadali mu miano elektron (stąd też nasz termin "elektryczność").
Przy pięknym żywicznym połysku przejrzystość bursztynu waha się od przezroczystości do nieprzezroczystości. Żółta barwa występuje we wszystkich odcieniach, bywają także bursztyny pomarańczowe i brązowe, rzadkie są niebieskie i zielone. Czerwone i ciemnobrązowe zabarwienie powstało z biegiem czasu wskutek oksydacji. Z powodu swej rzadkości tak zabarwione kamienie należą do ulubionych obiektów kolekcjonerskich.
Zmącenia często wywołują mikroskopijne, małe pęcherzyki. Można je usunąć przez tzw. jasne gotowanie, czyli powolne podgrzewanie w oleju. Wtrąceniami mogą być pęcherzyki gazu, piryt, mączka drzewna, drobne kawałki drewna, szpilki. Do ulubionych ozdób należą tzw. inkluzje (włączenia) insektów, innych drobnych zwierzątek i roślin, które obrazują dawną florę i faunę.
Starożytne ludy przypisywały bursztynowi magiczne moce. O "słonecznym kamieniu", który spalano przed świątynią Zeusa jako kadzidło, Grecy opowiadali następującą legendę:

"Faeton, syn Heliosa, boga słońca, poprosił ojca, by mógł przez jeden dzień powozić słonecznym rydwanem. Helios zgodził się, ale Faeton nie mógł utrzymać ognistych rumaków. I tak słoneczny rydwan zbliżył się za bardzo do ziemi, w wyniku czego groziło jej spłonięcie. Wtedy rozgniewany Zeus poraził Faetona piorunem, który rozbił jego ciało o skały. Jednak Heliady, córki boga słońca i siostry Faetona, cierpiały tak bardzo, że poruszyły bogów, a ci zamienili je w świerki. Od tej pory z tych drzew wypływa złocista żywica - bursztynowe łzy Heliad".

W bursztynowych manufakturach Królewca, Hamburga, Gdańska, Berlina i Wiednia wyrabiano pierścionki, broszki, wisiorki, naszyjniki, różańce, amulety i inne przedmioty artystyczne. Bursztynowe bransolety znajdowano również przy szkieletach wikingów; owych rabusiów miały one chronić przed wszelkimi niebezpieczeństwami i demonami. W Grecji robiono szalki i kubki z bursztynu i złota, których barwa miała ciemnieć, jeśli znajdowała się w nich trucizna. Muzułmanie zabierali ze sobą bursztyn, kiedy udawali się na pielgrzymkę z Mekki do Medyny, by uczcić grób Mahometa.

Występowanie:

Do 1945 roku głównym dostawcą bursztynu były okolice Królewca. Wielkie pogłębiarki pracujące przy budowie nabrzeża w Palmnicken odkryły trzeciorzędowe pokłady tlenku glinu z występującymi w nich bursztynami.
  Jako materiał szczególnie lekki, są one wypłukiwane i wyrzucane na brzeg w czasie sztormów, a zdarzało się, iż zbieracze wyciągali je wówczas wielkimi sieciami. Mniejsze złoża znajdują się na Litwie, w Polsce, w Rumunii, na Sycylii, w Burmie i San Domingo.

 

Informacje ogólne:

Dzięki swym wspaniałym właściwościom cyrkon bliski jest diamentowi. Starożytni Grecy nazywali go jacynt, Arabowie zarquin, a Persowie zargun (złoty). Kamień, składający się z ziemi cyrkonowej i kwasu krzemowego, posiada drobne domieszki toru oraz uranu. Z powodu swej dużej łamliwości jest wrażliwy na uderzenia i nacisk.
Cyrkony występują w różnych barwach. Podstawowa substancja jest bezbarwna, ale żaden inny kamień nie sprawia tylu kolorystycznych niespodzianek, co właśnie cyrkon. Brązowe i brunatno-czerwone minerały, które na ogół pochodzą z Syjamu i Indochin, określane są jako hiacynty.
Przy ogrzewaniu z dostępem powietrza cyrkony stają się bezbarwne. Jeśli na bezbarwny cyrkon oddziała się promieniowaniem radialnym, uzyska się piękną, ale nietrwałą w świetle słonecznym barwę ametystową. Brązowe cyrkony poprzez wypalanie w wodorze lub tlenku węgla stają się pięknie błękitne. W Syjamie metodę tę praktykowano już od pradawnych czasów w prymitywnych piecach do wypalania węgla drzewnego. Lepsze rezultaty uzyskuje się w elektrycznych piecach tyglowych przy temperaturze 800- 900°C .
Dzięki wysokiemu współczynnikowi załamania światła i pełnej przejrzystości cyrkon wspaniale nadaje się na kamień ozdobny, najlepszy zaś efekt osiąga się, stosując szlif brylantowy. Cyrkony o intensywnym własnym zabarwieniu mogą być także obrabiane za pomocą innych szlifów. W przeciwieństwie do diamentu cyrkon jest kruchy i łatwo ulegający uszkodzeniu.

Występowanie:

Na Cejlonie obok kamieni bezbarwnych znajdowane są też czerwone, żółte, zielone i niebieskie, w Australii zaś bezbarwne, brązowe, czerwone i żółte. Znaczące pokłady cyrkonu zalegają w Syjamie i Indochinach. W Polsce występuje w okolicach Szklarskiej Poręby, nad rzeką Kwisą, i Izerą. Znaczne ilości występują w piaskach plażowych nad Bałtykiem.
 

Informacje ogólne:

Nazwa pochodzi od starofrancuskiego słowa citrin - żółty. Cytryny należą do grupy kryształów kwarcowych i są pokrewne ametystom. Choć znane są ze swojego miodowego zabarwienia, w rzeczywistości w stanie naturalnym są rzadko spotykane. Większość kamieni w tym kolorze to ametysty lub kwarce dymne, poddane działaniu wysokiej temperatury.
Gdy spojrzymy na cytryny pod światło, zobaczymy równoległe pasma koloru. Właśnie te pasma pozwalają na odróżnienie cytrynów naturalnych od sztucznych, oraz od ich substytutów. Barwa żółta spowodowana jest obecnością małych wyrostków wodorotlenku żelaza.
Cytryny można otrzymywać przez wyprażanie ametystów i morionów. Przez ogrzewanie można też zmieniać barwę cytrynów, np. cytryny i ametysty z kopalni Montezuma w Brazylii stają się po podgrzaniu ciemnozielone (prazolit) i zielone.   W temperaturze 470°C brazylijski ametyst staje się jasnożółty, przy temp. 550-560°C - ciemnobrunatny do czerwonobrunatnego. Wszystkie wyprażane cytryny wykazują czerwonawy odcień, podczas gdy naturalny cytryn jest zwykle bladożółty.
Cytryny często mylone były z topazami, a ich wprowadzające w błąd nazwy takie jak "półszlachetny topaz" lub "hiszpański topaz" przyczyniały się do zwiększenia zamieszania. Jednak cytryny są kamieniami bardziej matowymi i miękkimi oraz nie tak połyskliwymi jak topazy.

Występowanie:

Cytryn występuje w bogatych w krzem pegmatytach, gdzie często towarzyszą mu turmalin, beryl i mika. Najbardziej czyste i największe kryształy pochodzą z Campo Belo, Sete Lagoas, Minas Gerais w Brazylia. Oprócz tego na Uralu i Madagaskarze. W innych złożach rzadko spotyka się okazy o wartości jubilerskiej. W Polsce występuje koło Jeleniej Góry.
 

Informacje ogólne:

Adamas (z greckiego - "niepokonany") jest królem kamieni szlachetnych od najdawniejszych czasów. Jego wielka twardość służy za symbol wszystkiego, co silne i trwałe, on sam zaś jako uosobienie czystości, zdrowia i szczęścia.
Trzy właściwości czynią diament panem w świecie minerałów: nadzwyczajna twardość, niemająca sobie równej, potężny współczynnik załamania światła i duży rozkład barw. Jest to jedyny kamień, który składa się z jednego tylko elementu, a mianowicie, z węgla. Najczęściej krystalizuje się w formie sześcianu. Nie reaguje na środki chemiczne, jest natomiast czuły na wysokie temperatury. W czystym tlenie spala się w temperaturze 720°C , a w powietrzu przy 850°C .
Znajdowane są diamenty różnej wielkości - od 1/100 karata do kilkuset karatów. Dzięki dziesiątemu stopniowi twardości diament ma znaczenie nie tylko w jubilerstwie, ale i w przemyśle. Wykonuje się z niego części do pił, ostrzy, frezarek, hebli, wierteł, urządzeń szlifujących i polerujących. Także i nauka znajduje dla niego różne zastosowania.
O wartości kamienia decydują nie tylko czystość i wielkość, ale również barwa. Tylko jedna czwarta produkcji to kamienie bezbarwne, następne 25% to kamienie zabarwione blado, a pozostała część ma mniej lub bardziej intensywną kolorystykę. Diamenty indyjskie są zabarwione lekko lub wcale, natomiast 98% kamieni pochodzących z Afryki Południowej to kamienie zabarwione.
Po okazach bezbarwnych najwyżej cenione są te, które mają lekko niebieskawy odcień. Są to tak zwane błękitno-białe kamienie. W Afryce Południowej znajdowano kamienie zabarwione żółtawo i pomarańczowo, a w Brazylii zielonkawe. Rzadkie są odcienie brązowe, obok nich występują też biało-szare i czarne. O substancjach zabarwiających wiadomo obecnie mało, ale metodą spektroskopową można stwierdzić, że pewną rolę w nadawaniu koloru odgrywają żelazo i tytan.
W handlu diamentami dokładne określenie barwy ma wielkie znaczenie. Przy ocenie kamienia pewną rolę odgrywa również wpływ światła. Barwy pomieszczenia czy błękitne niebo mogą wprowadzić eksperta w błąd. Neutralne jest białe, lekko zachmurzone północne niebo, które daje czyste, białe światło. Dziś już istnieją optyczne instrumenty, umożliwiające specjaliście obiektywną ocenę.
Barwa diamentu może ulec zmianie przez ogrzanie lub napromieniowanie. Kamienie zielone w wyniku ogrzania mogą stać się bezbarwne lub żółtawe. Bezbarwne okazy wskutek napromieniowania mogą z kolei uzyskać barwę niebieską, brązową lub żółtą, co oczywiście nie jest pożądane, bo minerały bezbarwne są najcenniejsze.
Obok wielkości kamienia i jego kolorystyki pewną rolę odgrywa też czystość, która zależna jest od domieszek. Obserwując minerał pod mikroskopem, można stwierdzić, że domieszki składają się z drobnych cząstek cyrkonu, hematytu, grafitu. Są w nim spotykane również wrostki mineralne reprezentowane przez: oliwin, granat, pirop, pirotyn, ilmenit, rutyl, grafit, diopsyd, spinel. Udało się również zauważyć wtrącenia diamentu w diament, a także płynne i gazowe - te ostatnie wywołują pewnego rodzaju zamglenie kamienia. Niekiedy występują szczeliny i naprężenia. Wady, które można dojrzeć gołym okiem, określa się jako znaczne, wady widoczne przez lupę powiększającą dziesięciokrotnie określane są jako obniżające wartość. O czystym wizualnie kamieniu mówi się dopiero wtedy, kiedy patrząc przez lupę, nie dostrzega się żadnych wad, wszelkie natomiast wtrącenia widoczne pod silnie powiększającym mikroskopem nie są brane pod uwagę.

Występowanie:

O diamentach wiadomo obecnie, że utworzyły się na głębokości około 80 kilometrów w roztopionym kwasie krzemowym przy temperaturze 1100 - 1300°C i bardzo wysokim ciśnieniu, a następnie wraz z innym materiałem zostały wyrzucone na powierzchnię wskutek erupcji.
Od starożytności do połowy XVIII w. jedynym dostarczycielem diamentów były Indie, dzisiaj jednak złoża indyjskie w porównaniu z innymi są już bez znaczenia. Kamienie te znajdowano we wschodniej części wyżyny Dekan, w rzekach Panar, Kistnah, Godavery, Mahandy i w dopływach Gangesu w prowincjach Bandelkhand i Tschota-Nagpur. W Brazylii od 1725 roku diamenty znajdowane są w okręgu Diamantina w prowincji Minas Gerais, a od 1755 roku w rejonie Bahia poszukiwano ich w tamtejszych rzekach.
Nieoczekiwaną hossę przeżyli szlifierze diamentów w połowie ubiegłego wieku, kiedy to odkryto obfite, niemal niewyczerpalne złoża diamentów w Afryce Południowej, następnie także w Kongo, Afryce Południowo-Zachodniej, Australii i Brazylii. Surowe kamienie najpierw są czyszczone poprzez mycie i płukanie, a następnie gromadzone w kopalni. Najbogatsza jest tzw. Błękitna Ziemia. Jest interesujące, że wyraźne kryształy diamentów znaleziono także w pozaziemskich meteorytach z Canion Diabolo w Arizonie.

Klasyfikacja diamentów na potrzeby handlu znajduje się pod poniższym linkiem:
 

Informacje ogólne:

Jako jednemu z kamieni należących do grupy karfunkel przypisywano w średniowieczu znaczącą rolę. Jego nazwa pochodzi od łacińskiego określenia granum "ziarno". Reprezentuje on szeroko rozpowszechnioną grupę minerałów, której poszczególne odmiany przetworzone są w piękne kamienie jubilerskie. Pod względem chemicznym granat składa się z tlenku glinu. Z powodu swej wysokiej twardości używany jest w charakterze materiału szlifierskiego i polerskiego.
Obok bezbarwnych leukogranatów występują różne barwy, jako skutek obecności takich metali, jak żelazo, mangan, chrom i tytan. Rozróżnia się następujące odmiany: krwistoczerwony almandyn, mający niekiedy i fioletowy odcień; różowy lub purpurowy rodalit; czerwony pyrop z odcieniem brązowym, który wskutek oddziaływania promieni rentgenowskich lub radu może uzyskać czystą czerwoną barwę; brązowo-zielony grossular i jasnożółty jassonit; żółtawo-zielony demantoid; żółto-czerwony do brązowo-czerwonego spessartin; zielony uwarowit i czarny melanit.
Nierzadko w granatach znajdują się różne wtrącenia igieł hornblendy. Granat obrabiany jest szlifem fasetowym lub brylantowym. Częsty jest też szlif mieszany i cabochon.

Występowanie:

Spośród granatów najbardziej znany jest pyrop, wskutek swej barwy nazywany "ognistym okiem", którego główne złoża leżą w Bömen. Najpiękniejszym spośród wszystkich krwistoczerwonych granatów jest obecnie południowoafrykański pyrop, występujący tam jako materiał towarzyszący diamentowi. Inne miejsca występowania znajdują się na Madagaskarze, w Arizonie (USA), Australii, na Cejlonie i we wschodnich Indiach, w Polsce pojawia się w okolicach Kowar.
 

Informacje ogólne:

Bardzo rzadko tworzy dobrze wykształcone kryształy. Najczęściej występuje w postaci zbitej masy, mikrokrystalicznej, włóknistej: tworzy ziarniste lub włókniste agregaty. Najczęściej jest lśniąco - zielony, przeświecający lub przezroczysty.
Skupienia jadeitu mogą osiągać masę kilku ton, jednak materiał jubilerski należy do rzadkości. Kamienie przeważnie o szlifie kaboszonu rzadko przekraczają masę 5 karat. Wraz z egirynem i omfacytem tworzy szereg jadeitu. Chloromelanit - odmiana jadeitu o barwie zielonej do czarnej, zawierająca znaczny procent żelaza.

Występowanie:

Jadeit występuje głównie w łupkach krystalicznych i skałach metamorficznych. Występuje w Meksyku, Nowej Gwinei, Szwajcarii, Francji. Astrydyt - odmiana ciemnozielona jadeitu, bogata w chrom, znaleziona na Nowej Gwinei (jaśniejsze plamki pochodzą od przerostków kwarcu i opalu). Występuje w skałach oliwinowych.
Birma - jest największym dostawcą jadeitu; od przeszło 200 lat zaopatruje Chiny w przeświecający jadeit cesarski (imperial jade). Chiny - odmiany o pięknej zielonej barwie "Yunan jadeit". Japonia - materiał nie nadaje się do celów jubilerskich. We Włoszech występuje w Piemont, USA - Kalifornia (często jest to mieszanina z nefrytem). Nowa Zelandia - zwany jest przez Maorysów pounamu .W jego poszukiwaniu Maorysi prowadzili ekspedycje w najbardziej niedostępne obszary Wyspy Południowej. Pounamu ceniono za twardość i ostrość krawędzi - Maorysi, podobnie jak inni Polinezyjczycy, nie mieli dostępu do metali. Przypisywano mu także znaczenie mistyczne.
 

Informacje ogólne:

Korale są pochodzenia organicznego. Są to szkielety wapienne koralowców. Większość koralowców tworzy rafy, atole i ławice o gęsto rozgałęzionych pniach. Właśnie te szkielety, wytwarzane przez niewielkie polipy, wykorzystuje się jako materiał jubilerski. Z wielkiej liczby tworzących się organicznie korali wyróżniają się te gatunki, które z racji swej barwy szczególnie nadają się na ozdoby. Prawdziwe są czerwone, białe, a także czarne. Szczególnie lubiane są korale czerwone.
Korale, rozwijające się w morzu, to siedziba kolonii drobnych, pojedynczych zwierzątek, które razem stanowią wspólny organizm. Drzewiaste czy krzaczaste formy koralowe powstają z kwasu węglowego. Siedziby pojedynczych żyjątek stanowią jakby kopalniane zagłębie. Koralowce mają okrągły kształt, są silnie zakorzenione w morskim gruncie. Pojedynczy krzak może mieć ciężar do 20 kilogramów, przy czym korale z jednego krzaka mogą mierzyć od 4-6 do 20-40 centymetrów. Plamiste i ciemnoczerwone korale mogą się nieco odbarwić w wyniku długiego moczenia. Umieszczenie ich na krótki czas w nadtlenku wodoru (wodzie utlenionej) przywraca pierwotny kolor.
W starożytności korale powszechnie wykorzystywano do wyrobu ozdób i talizmanów. Wykopaliska z epoki brązu potwierdzają, że już ludzie tego czasu przyozdabiali swą broń koralami. Dzisiaj korale obrabia się na okrągło, nawlekane są na sznury i noszone na szyi czy przegubach rąk. Obyczaj każe jeszcze Włochom nosić małe gałązki korali w charakterze talizmanu oraz środka ochronnego przed złym spojrzeniem. Z korali wyrabia się także broszki, kolczyki, wisiorki i guziki. Koralom poddawanym obróbce nadaje się zwykle kształt obły, kulisty i kaboszonowy.

Występowanie:

Szlachetne korale zbierane są z ławic koralowych w morzach na głębokości 50-200 metrów przede wszystkim na wybrzeżach Morza śródziemnego, wybrzeżach Indii, w Golfie Biskajskim, w okolicach Madeiny, Wysp Kanaryjskich, Mauritiusa, na Archipelagu Malajskim i południowo-zachodnich wybrzeżach Japonii. Rybacy ciągną specjalne sieci koralowe po morskim dnie, za ich pomocą wyrywają drzewa koralowe, a następnie wciągają na pokład statku. Tutaj części miękkie zostają oddzielone, a korale posortowane według jakości i barwy. Włosi rozróżniają następujące odmiany: 1) białą, 2) białą z różowymi plamkami, 3) w kolorze mięsa, 4) bladoróżową, 5) żywo czerwoną, 6) o podwójnej barwie, 7) czerwoną, 8) ciemnoczerwoną, 9) o barwie granatu.
Czarne korale pochodzą z innego gatunku zwierząt. Jest to Anthozoen o intensywnie czarnym lub ciemnobrązowym szkielecie, występujący w rejonie Archipelagu Malajskiego, w Morzu Czerwonym i rzadziej w śródziemnym.

 

Informacje ogólne:

Główny minerał - to lazuryt (25 -40 %) obok niego inne minerały: grupy sodalitu między innymi: augit, kalcyt, diopsyd, piryt. Substancją barwiącą jest siarka. Nazwa tego kamienia składa się z łacińskiego słowa lapis "kamień" i arabskiego azul "niebieski". Istnieją różne odmiany minerałów o ziarnistej strukturze, lazuryt, kalcyt, augit, homblenda i piryt. Molekuły ultramaryny nadają kamieniowi niebieską barwę. Kalcyt w większej ilości może niekiedy rozjaśnić barwę, natomiast zbyt duża ilość pirytu powoduje powstanie brzydkiego zielonego odcienia.
Piękne egzemplarze mają barwę od ciemnolazurowej do intensywnie jasnobłękitnej, przy czym wyodrębnia się połyskujące złotawo ziarna pirytu. Niekiedy powierzchnia jest plamista lub pasiasta, rzadziej w odcieniu zielonkawo-niebieskim, zielono-fioletowym czy czerwono-fioletowym. Poprzez ostrożne ogrzewanie można jasnoniebieskie kamienie zabarwić nieco ciemniej. Minerał jest nieprzezroczysty. Kamień lapis lazuli wrażliwy jest na nacisk, temperaturę, kwasy, mydło.
Z lapis lazuli już w starożytności wyrabiano pieczęcie i figury. Starożytni Egipcjanie rzeźbili z niego swe ulubione skarabeusze (święte chrząszcze), nawlekali je na sznurki i zawijali wokół mumii. Dzisiaj wyrabia się z niego przede wszystkim oczka do pierścionków i naszyjniki. Kamień ten używany jest także do wyrobu przedmiotów artystycznych - figurek zwierząt, mozaiki, inkrustacji.

Występowanie:

W białym i czarnym kamieniu wapiennym oraz dolomitowym marmurze z granitem lapis lazuli pojawia się w Afganistanie w okolicy Badakszanu, a także na południowym skraju Bajkału. Inne miejsca występowania znajdują się w Chile, gdzie najczęstsze są kamienie zabarwione blado, oraz w Birmie.
 

Informacje ogólne:

Jeśli ogrzeje się ciemnozielony lub szmaragdowo-zielony malachit, zawierający wodę i węglan miedzi, to z kamienia eliminuje się wodę, on zaś staje się czarny. Niektóre egzemplarze, zbudowane z małych monoklinowych kryształków, mają postać kulistych bulw w kształcie nerek, gron czy szyszek. Te bulwy są czarne, a ich wnętrze posiada strukturę radialnie włóknistą.
Nieprzezroczysty kamień ma w przełamie jedwabisty połysk, co uwidacznia się wskutek oszlifowania. Na przemian jaśniejące i ciemniejące miejsca tworzą ładny rysunek. Wyrabia się z nich broszki, wisiorki i naszyjniki, również inne przedmioty artystyczne.

Występowanie:

Kamienie nadające się do wykorzystania w jubilerstwie znajdują się na Uralu, w południowo-zachodniej Afryce, w Kongo, Katandze, Rodezji, Chile, Arizonie (USA) i Australii.

 

Informacje ogólne:

Biały lub czerwono zabarwiony nieprzezroczysty onyks należy do grupy chalcedonu i jest rzadko występującą odmianą agatu. Istnieje naturalnie zabarwiony czarny onyks, można też jednak agat zabarwić sztucznie na czarno. Dawniej kamienie te impregnowano miodem, obecnie na tydzień umieszcza się je w gorącym roztworze cukru. Po tym zabiegu kamień jest ogrzewany lub oddziałuje się na niego kwasem siarkowym, co sprawia, że cukier zwęgla się i w efekcie powstaje czarne zabarwienie.
Onyks stosuje się przede wszystkim do wyrobu kamei i pieczęci. Już w starożytności uważano onyks za kamień szczególnie szczęśliwy i właśnie z tego minerału wykonana była osobista pieczęć cesarza Chin, poddanym zaś pod karą śmierci zabroniono posługiwać się tym samym kamieniem.

Występowanie:

Naturalne onyksy należą do rzadkich skał. Spotykane na całym świecie; powstają w pogazowych pustkach w skałach wulkanicznych.
 

Informacje ogólne:

Minera będący zestaloną koloidalną krzemionką z zawartością wody wahającą się w granicach 1-20%. Posiada wielość barw i odmian, z których w jubilerstwie największym powodzeniem cieszy się opal szlachetny (białawy, z grą barw). W jego materii odzwierciedlają się wszystkie barwy słonecznego spektrum. O jego powstaniu opowiada hinduska baśń:

"Kiedy bogowie Brahma, Wisznu i Sziwa byli zazdrośni o pewną niezwykle piękną kobietę, rozgniewali Przewiecznego, który przemienił ich w mgliste obłoki. By jednak bogowie mogli być rozpoznani także pod postacią mgły, każdy z nich otrzymał inny kolor: Brahma swój wspaniały błękit, Wisznu blask złota, a Sziwa płomienną czerwień. Jednak zjawy stały się łupem wiatru, toteż Przewieczny zlitował się i zamienił je w kamień - w szlachetny opal, łączący wszystkie barwy".

Niezrozumiałe jest, że ten minerał, którego się obawiano, jeszcze i dzisiaj służy na Wschodzie jako "kotwica nadziei", zapalająca w sobie cnoty wszystkich kamieni szlachetnych. Rzymianin Pliniusz mówił o tym kamieniu, że ma ogień granatu, błyszczącą purpurę ametystu, wspaniałą morską zieleń szmaragdu, złocistość topazu, głęboki błękit szafiru, co sprawia, że powstaje cudowna gra barw.
Gra barw zachodzi na cienkich warstwach poprzez interferencję światła. Cieniutkie warstwy stanowią połączenie kwasu krzemowego i wody. W zależności od grubości warstwy występuje albo kolorystyczne pomieszanie, albo dominuje jedna barwa. Za najcenniejsze i najbardziej poszukiwane uznaje się powszechnie opale czarne, ponieważ ciemne tło najlepiej uwidocznia barwne refleksy świetlne.   Wadą opali jest ich duża wrażliwość na zmiany temperatury oraz postępujący stale proces dehydratacji, który może spowodować pękanie kamieni.

Występowanie:

Najcenniejsze czarne opale znajdowane są w Australii i Meksyku. W krajach tych, a także na Węgrzech, pojawiają się egzemplarze cennych odmian min:

• opal biały - szlachetny;
• ognisty opal o odcieniu pomarańczowo-czerwonym;
• wodny opal;
• mleczny opal;
• opal Arlekina;
• opal mszysty;
• opal jaspisowy;
• opal czarny;
• opal onyksowy;
• opal pospolity;
• opal wątrobowy;
• opal złoty;
• opal żywiczny.

Informacje ogólne:

Do bardzo cennych i rzadkich kamieni należy padparadsza, pomarańczowo-czerwona odmiana szafiru z grupy korundu. Nazwa jest syngalejska i oznacza "czerwień poranka". Przezroczysty kamień o trygonalnej formie krystalicznej składa się z tlenku glinu i jest pochodzenia wulkanicznego. Pod względem twardości przewyższa go tylko diament.
 

Informacje ogólne:

Peridot znany jest także pod nazwą chryzolitu. Jego klasyczną barwą jest uspokajająca zieleń oliwkowa lub "mszysta", z lekko oleiście wyglądającą powierzchnią. Za jego intensywnie zielony kolor odpowiadają domieszki niewielkiej ilości chromu lub niklu.

Występowanie:

Już w 1500 roku przed Chrystusem znajdowano peridoty nad Morzem Czerwonym, skąd w późniejszym czasie krzyżowcy przewieźli je do Europy. Kamień, który należy do rodziny oliwinów, odkrywano później w Burmie, Australii, Norwegii i Meksyku.

 

Informacje ogólne:

Perły tworzą morskie małże z rodziny ostryg. Żyją one w płyciznach przybrzeżnych wód Oceanu Indyjskiego, Zatoki Perskiej, a także u wybrzeży Australii, Cejlonu, Japonii, Borneo, Ameryki środkowej. Jeszcze dzisiaj muszle małż wyławiane są przez poszukiwaczy pereł. Jest to zajęcie bardzo uciążliwe, jako że prawdziwe perły wskutek dużego popytu są obecnie rzadkością - jedynie co czterdziesta wyłowiona muszla zawiera perłę.
Dwie substancje tworzą perły. Małe płytki macicy perłowej, która składa się z kwaśnego węglanu wapnia, są koncentrycznie ułożone wokół punktu środkowego. Poprzez konchę, substancję rogową, utrzymywane są w całości. Komórki nabłonkowe muszli wydzielają obie substancje, jeśli do jej środka dostanie się jakieś drobne, obce ciało, np. ziarnko piasku. Człowiek już wcześniej poznał tajemnicę wzrostu pereł, wykorzystał zatem tę wiedzę i podkłada małżom drobne, obce ciała między płaszcz a skorupę, o resztę zaś zwierzątko troszczy się samo. W Chinach w ten sposób uzyskuje się małe figurki i wyobrażenia Buddy.
Idealnie kuliste i półkoliste perły o zwartej formie mają różne miejsca powstawania i są przymocowane do tkanki płaszcza. Wystarczy przesunięcie tkanki płaszcza (np. wskutek zranienia, bez dostania się obcego ciała), żeby mogła narodzić się perła. To rozpoznanie wykorzystuje się przy uzyskiwaniu pereł hodowlanych. Koncha może zabarwiać perły w zależności od rodzaju małży. Barwa podstawowa - zależy od ilościowego stosunku aragonitu (węglanu wapnia) do konchioliny. Perły zbudowane tylko z masy perłowej są białe; w miarę wzrastania ilości konchioliny barwa podstawowa staje się ciemniejsza. Zestaw barw pereł przedstawia poniższa charakterystyka:

• perły białe - o barwie podstawowej białej lub zbliżonej do białej i bardzo słabym "oriencie" lub "overtonie";
• perły czarne (nazwa tradycyjna) - o barwie czarnej, prawie czarnej lub szarej: także brunatnej, ciemnoniebieskiej, niebieskozielonej lub zielonej i grafitowym połysku;
• perły brązowe - odmiana pereł czarnych o barwie brunatnej i charakterystycznym intensywnym połysku;
• perły niebieskie - odmiana pereł czarnych o barwie ciemnoniebieskiej do szaroniebieskiej, wywołanej obecnością warstewki konchioliny tuż pod zewnętrzną powierzchnią, domieszkami mikroskopijnych cząsteczek iłu lub obecnością domieszek w aragonicie. intensywnym połysku;
• perły kremowe - o barwie podstawowej kremowej, modyfikowanej słabym "orientem" lub "overtonem";
• perły kremoworóżowe - o barwie podstawowej kremowej i różowym "oriencie" • perły różowe - o barwie podstawowej różowej lub innej i intensywnym różowym "oriencie";
• perły "fancy" - o barwie podstawowej białej lub kremowej i różowym "oriencie" oraz nakładającym się na nie niebieskozielonym, fioletowym, purpurowym, niebieskim a niekiedy zielonym "overtonem";
• perły kremoworóżowe "fancy" - perły kremowe o intensywnym różowym "oriencie" z poświatą "overtonu".

"Orient" - terminem tym określa się delikatną, zwykle punktową grę barw, o różnych odcieniach barwy różowej.
"Overton" - terminem tym określa się zjawisko występowania dodatkowych barw, zwykle niebieskozielonej, fioletowe, purpurowej, niebieskiej lub zielonej, modyfikujących barwę różową.

Koncha jako substancja organiczna może wysychać, toteż jeśli chce się, aby perły zachowały swój blask, trzeba o nie bardzo dbać. Mogą wysychać, jeśli nie są noszone, z kolei przy dużej wilgotności zdarza się, że pękają lub rozkładają się.
Preferowane są perły o kształcie kulistym, ale cenione bywają także w kształcie gruszki, kropli, np. jako oczka pierścionków. Perły zwane bouton to perły jednostronne lub półkoliste, natomiast całkiem nieregularnie ukształtowane określa się jako barokowe. Charakterystyka kształtów pereł znajduje się poniżej:

• perły okrągłe - okazy o typowym regularnym kształcie kuli lub lekko spłaszczone;
• perły barokowe - okazy o bardzo nieregularnych kształtach.
• perły w kształcie kropli - okazy o kształcie zbliżonym do kropli lub gruszki;
• perły w kształcie guzika - okazy słabowypukłe, jednostronnie płaskie;
• perły w kształcie ziarna - drobne okazy, o masie poniżej 0,25 grana (1 gran = 0.05g = 0,25 karata) i asymetrycznym kształcie;
• perły połówkowe - półwypukłe perły, jednostronnie płaskie;
• perły ćwiartkowe - okazy w trzech czwartych owalne, w jednej czwartej płaskie;
• perły inne: słodkowodne lub kolorowe.

W ocenie perły ma znaczenie jej wielkość. Wymiary są zróżnicowane - od drobnych (wielkości ziarna) do dużych jak gołębie jajo. Wartość pereł jest również funkcją ich barwy podstawowej, połysku, przeświecalności, kształtu, charakteru powierzchni, wielkości (masy). W przypadku jednoczesnego stosowania kilku lub kilkunastu pereł (naszyjniki), istotnym dla oceny wartości staje się stopień wzajemnego dopasowania okazów. Ocena pereł podlega poniższym regułom.

• kształt kulisty jest najbardziej ceniony;
• perły różowe są najbardziej cenione w Europie i USA przez damy o jasnej karnacji. Ciemnowłose panie z krajów południowych preferują perły kremowe;
• najwyższą cenę uzyskują perły różowe, później kremowe, białe i czarne na dalszych miejscach brunatne i inne;
• na podstawie barwy i połysku znawca może określić pochodzenie pereł;
• ciężar pereł podaje się w granach. (1 gran = 0.05g = 0,25 karata), tylko bardzo małe perły mierzy się w karatach;
• oceny wartości pereł dokonuje się stosując odpowiednie przeliczenia; dokonują tego specjaliści;
• zależność ceny od masy jest ujęta regułą Taverniera - cena wzrasta z kwadratem masy wyrażonej w granach;
• szczególnie duże i piękne perły nie podlegają regule szacunkowej (osiągają na rynkach nieraz bardzo wysokie ceny);
• jednakowe perły w naszyjniku maja wartość znacznie wyższą;
• perły ze sztucznej hodowli są oceniane niżej, a jeszcze niżej od nich perły japońskie.

Tempo wzrostu pereł jest stosunkowo małe. Perły naturalne przyrastają rocznie o około 0,09 milimetra, podczas gdy perły hodowlane o około 0,15 milimetra, a na fermach mórz południowych nawet i o 1,5 milimetra. W zależności od rodzaju perły jej ciężar właściwy waha się w granicach 2,60 do 2,85, przy czym perły hodowlane są cięższe od naturalnych.
Mimo swej małej twardości, wynoszącej 2,5-3,5, perły posiadają dużą wytrzymałość, co zawdzięczają płytkom macicy perłowej, współtworzącej konchę. Ich charakterystyczny połysk, określany jako połysk lustrzany lub szkliwo, powstaje na bardzo cienkich warstwach macicy perłowej. Ma w tym swój udział też i pewna przezroczystość zewnętrznej powierzchni.
Jako ozdoby najczęściej perły noszone są w postaci naszyjników - poszczególne egzemplarze przewierca się i nawiązuje je na cienkim sznurze. Naszyjniki mają określony układ. Środkowa perła jest największa, od niej w obie strony następne zmniejszają się coraz bardziej. Bywają też naszyjniki złożone z pereł jednakowej wielkości. Naszyjniki mogą być pojedyncze lub też składać się z kilku sznurów (collier de chien). W innych ozdobach perły mocuje się za pomocą cienkich sztyfcików na płaskich podkładach, natomiast perły w kształcie półkuli tak jak kamienie. Perły służą do wyrobu pierścionków, kolczyków, wisiorków, ozdobnych szpil i broszek.
Zabrudzone perły czyści się eterem etylowym lub wodą z dodatkiem alkoholu albo też płucze w roztworze węglanu potasu, po czym należy przepłukać je czystą wodą i osuszyć. Perły o odcieniu matowym najlepiej polerować mieszaniną złożoną z proszku alabastrowego, macicy perłowej, masy koralowej oraz białego witriolu.

Występowanie:

W handlu perłami mniejsze znaczenie mają te pochodzące z wód słodkich. Najważniejszym rejonem ich produkcji jest Ameryka Północna. Długą tradycję mają połowy rzecznych pereł w Chinach.   W Chinach handel perłami trwa już od 4500 lat. Egipt, Indie, Persja, Syria, Palestyna, Grecja i Rzym handlowały nimi już w starożytności. Główną siedzibą wschodniego handlu perłami jest Bombaj.
Bardzo cenione są perły srebrno-czarne i czarne. Indie dostarczają pereł delikatnie różowych, Cejlon lekko żółtych, Panama lekko złociście-żółtych, Meksyk czerwono-brązowych, Japonia jasnozielonych, Australia białych. Jasno-różowe perły pochodzą z Wysp Bahama, różowo-czerwone i czarne z Kalifornii.
 

Informacje ogólne:

Kamień symbolizujący miłość oraz oświecenie należy, podobnie jak szafir, do grupy korundu. Nazwa minerału pochodzi od sanskryckiego słowa rebeus "czerwony". Najrzadszy spośród wszystkich kamieni szlachetnych, o którym baśnie mówią, że zawiera praiskry wszelkiego życia, w obrazowym języku Orientu określany jest jako "kropla krwi z serca Matki Ziemi". Składa się przede wszystkim z tlenku glinu, a uzyskuje swą pełną przepychu barwę dzięki dwuprocentowej domieszce tlenku chromu. Kryształy rubinu mają system trygonalny. Najcenniejszą barwą rubinu jest tzw. gołębia krew - czysta czerwień z odrobiną niebieskawego odcienia. Ciemnoczerwone rubiny najczęściej posiadają lekki odcień fioletowy.
Przezroczysty rubin szczególnie korzystnie wygląda w świetle słonecznym, niezły też jest jednak jako kamień wieczorny. Obok kamieni zabarwionych regularnie istnieją okazy pasiaste albo cętkowane. Rubiny gwiaździste szlifuje się według wzoru cabochon, uzyskując wtedy efekt sześciopromienistej gwiazdy, co jest szczególnie wysoko cenione; kiedy patrzy się na kamień, rodzi się wrażenie, że gwiazda przesuwa się po nim. Zjawisko to wywołane jest obecnością cienkich jak włos domieszek. Jaśniejsze plamy w rubinach najczęściej dają się usuwać poprzez ogrzewanie.
Wielkość znajdowanych rubinów jest z reguły bardzo mała. Przeciętnie kamienie ważą 1/8 karata, a rubiny o ciężarze od sześciu do ośmiu karatów są rzadkością. Największy znaleziony do tej pory okaz ważył 400 karatów i został podzielony na trzy części.

Występowanie:

Rubiny występują najczęściej jako składnik bogatych w glin skałach metamorficznych, także jako minerał kontaktowy w marmurachdolomitowych i kalcytowych. Występują inkluzje wskazujące na pochodzenie kamieni: np. dla rubinów birmańskich charakterystyczne są krótkie igiełki rutylu; dla tajlandzkich - brak rutylu; pakistańskie zwykle zawierają kryształy flogopitu, chlorytu, monacytu, spinelu, rutylu, magnetytu i pirytu. Zasadniczo kamienie pochodzą z Birmy. Rubiny z Cejlonu są zwykle nieco jaśniejsze, przy czym ich barwę można określić jako jasnomalinowo-czerwoną. Kamienie z Syjamu nierzadko mają odcień brązowawy, co jest spowodowane obecnością cząstek żelaza.
 

Informacje ogólne:

Szafir, podobnie jak rubin, należy do grupy korundu, występuje jednak znacznie częściej niż rubin. Rzadką odmianą niebieskiego przezroczystego kamienia, symbolizującego wierność, jest zabarwiony pomarańczowo padparadsza. W sanskrycie szafir nazywa się sauritana "kamień poświęcony Saturnowi", w języku chaldejskim nazywa się on sampir, w arabskim - safir, w greckim - sappherros, a w łacińskim - saphirus. Tak jak i rubin szafir składa się z tlenku glinu, swą barwę natomiast zawdzięcza domieszce tytanu. Najrzadszy jest bezbarwny leukoszafir, który nie zawiera żadnej zabarwiającej domieszki. Szafiry działają szczególnie jako kamienie wieczorne, w świetle dziennym wydają się natomiast bardzo ciemne. Występują zarówno kamienie jednobarwne, jak i nakrapiane bądź pasiaste.
Nierówny rozkład barw można zlikwidować poprzez zastosowanie odpowiedniego szlifu - najciemniej zabarwiona część znajduje się na szczycie. Światło padające na fasety przyjmuje określony kierunek, co sprawia, że cały kamień wydaje się zabarwiony jednakowo. Jak w przypadku rubinu, tak i w odniesieniu do szafiru może wystąpić zjawisko sześciopromienistej gwiazdy. Różne odcienie niebieskiej barwy zależą, od obecności żelaza i tytanu. Występują kamienie o następujących barwach:

• przypominającej akwamaryn;
• szmaragdowej;
• niebiesko-zielonej;
• o barwie perydotu;
• topazu;
• czerwono-żółtej;
• takiej jak hiacynt lub jak ametyst;
• możliwe są również barwy pośrednie.

Występowanie:

Szczególnie cenione są szafiry indyjskie z Birmy i Syjamu, posiadające odcień ciemnochabrowy, szafiry z Cejlonu są zaś nieco jaśniejsze. Dzięki delikatnym, włóknistym wtrąceniom błękit chabrowy uzewnętrznia się zwłaszcza w szafirach z Kaszmiru.
Indyjskie szafiry pochodzą przede wszystkim z Syjamu i Birmy, gdzie najczęściej znajdowane są razem z rubinami. Znaczące odkrycia zostały dokonane na Cejlonie i w Kaszmirze, ale także w Australii, natomiast złoża w Montanie (USA) nie mają już większego znaczenia. Indyjskie Muzeum Historii Naturalnej posiada w swych zbiorach szafir cejloński ważący 163 karaty i żółty szafir, także z Cejlonu, o wadze 100 karatów.
 

Informacje ogólne:

W XIII wieku Bartolomeus Angelicus powiedział: "Szmaragd jest kamieniem szlachetnym, ma barwę zieloną jak chłód morza przy jasnym niebie i słonecznej pogodzie. Jest jednym z najpiękniejszych spośród kamieni szlachetnych i ozdabia dostojną królewską dłoń". Egipcjanie, którzy wydobywali ten przezroczysty minerał już dwa tysiące lat przed narodzeniem Jezusa (nad Gjebel Sikait w pobliżu Morza Czerwonego), określali go jako kamień zakochanych, bowiem miał im przydawać magicznych mocy.
Szmaragd jest najcenniejszym kamieniem spośród beryli i swą wartością dorównuje diamentowi i rubinowi. Jego nazwa pochodzi z greckiego smaragdos "zielony", przy czym słowo to wywodzi się ponoć z języka perskiego. Istnieje wiele stopni pośrednich między jasnym i ciemnozielonym szmaragdem. Mniej cenne są kamienie żółto-zielone, jaskrawozielone i szarozielone. Pełne szmaragdy nie mają żadnych domieszek ani rys. Małe rysy czy krople roztworu nie są oceniane jako wady, dopóki w istotny sposób nie zmniejszają przejrzystości. Domieszki tlenku chromu nadają kamieniowi jego barwę, a dodatki żelaza mogą wpływać niekorzystnie. Szmaragd często zawiera inkluzje gazowe, ciekłe oraz mineralne: kalcyt, piryt, bioyt, inne minerały. Charakter inkluzji często zdradza miejsce pochodzenia danego okazu.
Szmaragd obrabia się za pomocą różnych szlifów, przy czym duże kamienie szlifem kulistym lub cabochon. Wykonuje się również grawerunki. Piękno i głębia barwy, obok czystości, decydują o jego wartości. Szczególnie duży kamień o wadze 2205 karatów znajduje się w skarbcu w Wiedniu.

Występowanie:

Najważniejsze złoża szmaragdów znajdują się w Kolumbii. Inne miejsca wydobywania leżą na Uralu, w północnym Transwalu i Indiach. Złoża brazylijskie nie mają już znaczenia jak uprzednio. Kopalnie Kleopatry w Górnym Egipcie posiadają dzisiaj już tylko historyczne znaczenie. Pojedyncze małe kamienie znajdowane są także w Habachtal w Alpach Salzburskich.
 

Informacje ogólne:

Jak głosi legenda, swą nazwę kamień zawdzięcza wyspie na Morzu Czerwonym. Grupa rozbitków po osiągnięciu zbawiennego brzegu miała znaleźć tam po raz pierwszy ów minerał, który nazwano topazos, co oznacza "poszukiwany - znaleziony". Szczególny blask tego kamienia ceniony jest bardzo z powodu czystości i jasności jego kryształów. W sanskrycie tapas oznacza "ogień". Barwiące domieszki tlenku glinu zawierają także żelazo i chrom, przy czym chrom daje żółtą, a żelazo niebieską kolorystykę. Skalę czystości minerału wyznacza przedział od przezroczystości do półprzezroczystości. Z powodu swej dużej skłonności do rozłamywania topazy nie są używane do prób twardości, chociaż ich własny stopień twardości jest wysoki (8).
Barwa kamienia najczęściej bywa zróżnicowana, częstsze są bledsze, rzadsze ciemniejsze. Stosunkowo często pojawiają się też minerały w pełni bezbarwne. Nie należy do rzadkości kamień żółty w różnych odcieniach - od czystego żółtego poprzez ciemnobrązowo-żółty z odcieniem brązowym. Natomiast kamienie zdecydowanie czerwone lub delikatnie różowe nie występują często. Brązowe i żółte topazy z Brazylii można w wyniku ogrzewania zabarwić na różowo. Częste są kamienie jasnobłękitne, posiadające odcień zielonkawy. Żółte kryształy odbarwiają się w procesie ogrzewania. Wskutek napromieniowania światłem ultrafioletowym minerały zabarwione różowo mogą odzyskać swą pierwotną barwę, natomiast jasnobłękitne pod wpływem intensywnego światła dziennego i słonecznego zwykle stają się bladożółte. Sam kamień, w którym nierzadko można zauważyć płynne wtrącenia, wykazuje skłonność do naelektryzowania się przez tarcie.
W handlu topazy występują pod różnymi określeniami, zależnymi od ich barwy, np. topaz złoty, topaz dymny. Topaz znajdujący się w portugalskiej koronie królewskiej, znany jako "Braganza", odznaczający się nadzwyczajnym pięknem i przejrzystością, waży 1680 karatów. Jeden bezbarwny kamień 1300 karatowy posiada Muzeum Brytyjskie w Londynie. Bezbarwne topazy najczęściej szlifuje się szlifem brylantowym, a kamienie barwne - schodkowym lub nożycowym.

Występowanie:

Dzisiaj najważniejsze złoża topazów posiada Brazylia i Cejlon, wcześniej zaś do ich producentów należała również Rosja. Mniejsze ilości topazów znajdują się w USA, Japonii, Australii, Nigerii, Rodezji i na Madagaskarze. Interesujące, że pojedyncze egzemplarze odkrywano także w Rudawach Saksońskich.

 

Informacje ogólne:

Turkus to minerał symbolizujący prawdziwość. Turcja nadała mu swe imię, bowiem droga handlu owym kamieniem wiodła przez ten właśnie kraj. Turkus, składający się z fosfatu tlenku glinu, jest przejrzysty tylko w cienkich kawałkach. Najbardziej pożądaną barwą minerału jest czysty i jasny błękit. Istnieją też odmiany o odcieniach szarych i niebieskich, wpadających w zielone, przy czym wszystkie barwy są bardzo delikatne. Kolorystykę tę nadają miedź i żelazo.
Ponieważ kamień reaguje bardzo wrażliwie, pierścionki z turkusem podczas mycia rąk powinny być zawsze zdejmowane. Negatywnie działa też wydzielany przez skórę pot, nadto kamień należy chronić przed wszelkim zanieczyszczeniem. Pogorszenie barwy możliwe jest także pod wpływem: światła, olejów i kosmetyków, środków czystości oraz przesuszenia. Turkus najczęściej szlifuje się płasko, owalnie lub okrągło, a grawerowane okazy mają równe powierzchnie. Najbardziej cenione przez kolekcjonerów przedmioty artystyczne wykonane z tego kamienia pochodzą z Chin.

Występowanie:

W okręgu Niszapur w prowincji Chorassan w Persji znajduje się najcenniejszy materiał, tzn. kamienie od bladoniebieskich do zielonkawych; w tym rejonie wydobywa się je od niemal tysiąca lat. Pozostałe miejsca wydobycia znajdują się w Afganistanie, Tybecie, Nowym Meksyku, USA i Afryce Południowej, Chinach, Gwatemali, Nowej Południowej Walii i Argentynie. Już na cztery tysiące lat przed Chrystusem znane były kopalnie turkusu na półwyspie Synaj i w Egipcie.
 

Informacje ogólne:

Turmalin, który już przez krzyżowców traktowany był jako talizman ochronny, dotarł do Europy na początku XVIII w. pod singalejską nazwą turmali. Nazwa oznacza "przyciągający pył" i została nadana kamieniowi z powodu jego właściwości - potarty lub rozgrzany przyciąga drobiny popiołu, lub skrawki papieru. Obecnie turmalin jest jednym z bardziej lubianych kamieni szlachetnych. W jego skład wchodzą bor i tlenek glinu, przy czym obecne są w nim jeszcze woda, fluor, sód, potas, lit, wapń, magnez, żelazo, tytan i mangan. Zabarwienia dają przede wszystkim chrom, nikiel, kobalt, żelazo, mangan, tytan i lit.
Turmaliny są najczęściej przezroczyste do przeświecających, ale zdarzają się też intensywnie zabarwione kamienie nieprzezroczyste. Bogactwo barw turmalinów przewyższa wszystkie pozostałe grupy kamieni szlachetnych. Bezbarwne okazy pojawiają się bardzo rzadko, najczęściej minerały mają odcień żółtawy lub czerwonawy. Zielone turmaliny we wszystkich możliwych odcieniach - od zielonego, żółto-zielonego do niebiesko-zielonego - są najbardziej rozpowszechnione. Charakterystyczna jest głęboka zieleń turmalinów brazylijskich. Czerwone odmiany nazywają się rubelitem, przy czym w ich przypadku istnieje wiele stopni zabarwienia, od różowego do rubinowo-czerwonego, często z odcieniem lekko fioletowym. Niebieskie turmaliny noszą nazwę indygolitu i mogą być jasnoniebieskie, indygo-niebieskie, kobaltowo-niebieskie do ciemnoniebieskich. Rozpowszechniona jest barwa brązowa, rzadsza miodowożółta. Występuje też czarny turmalin. Pozostałe odmiany przedstawia poniższa charakterystyka:

• achroit - bezbarwna odmiana elbaitu;
• buergeryt - ciemnobrunatny lub czarny;
• drawit (dravit) - brunatny, brunatnozielony, brunatnoczerwony;
• elbait - wielobarwny; liddicoatyt - wielobarwny; rubelit - czerwona odmiana elbaitu;
• schörl (szerl, szerlit, skoryl) - czarny;
• tsilaisyt - ciemnożółty lub zielony;
• uwit (uvit) - ciemnobrunatny, czarny;
• verdelit - zielona odmiana ebalitu.

Zdarza się, iż oba krańce kamienia są zabarwione różnie, jak w wypadku tzw. głowy Murzynka z Elby (bladożółty i czarny) lub głowy Turka z Brazylii (czerwony i zielony). Niebieskie turmaliny z Afryki Południowej po podgrzaniu do temperatury 650°C mogą zmienić barwę na szmaragdowo-zieloną. Nieregularnie rozłożone, nitkowate kanaliki są charakterystyczną właściwością tego kamienia.

Występowanie:

W Brazylii znajduje się wszystkie odmiany barw turmalinu. Pozostałe miejsca występowania minerału leżą w USA, na Madagaskarze, w Afryce Południowej, na Uralu i Syberii, natomiast mniej ważne - w Birmie, na Cejlonie, w Bengalu, Syjamie, Kaszmirze, Australii, wschodniej Afryce, na Elbie i w Angoli.

 

Informacje ogólne:

Tygrysie oko to produkt wietrzenia sokolego oka. Materiałem wyjściowym jest agregat kwarcu z obecnymi w nim niebiesko-zielonymi włóknami horn-blendy, której produkty zwietrzenia nadają żółte bądź brązowe zabarwienie. Wskutek ogrzewania barwa może stać się bardziej czerwono-brązowa. Tygrysie oko, podobnie jak i sokole oko, obrabia się płasko lub według wzoru cabochon.

Występowanie:

Kamienie te znajdowane są przede wszystkim w Afryce Południowej i zachodniej Australii.

Źródło: Opracowanie własne na podstawie:
Materiały firmowe;
A. Bolewski, Rozpoznawanie minerałów na podstawie ich cech zewnętrznych i własności chemicznych, Wyd. Geologiczne, Warszawa 1981 r.;
H. Brusius, Magia kamieni szlachetnych - ich kosmiczne znaczenie, działanie i promieniowanie, Astrum, Wrocław 2000 r.;
S. Giles, Biżuteria - Poradnik kolekcjonera, Arkady, Warszawa 2000 r.;
K. Maślankiewicz, Kamienie szlachetne, Wyd. Geologiczne, Warszawa 1982 r.;
R. Urbaniak, Nazewnictwo kamieni jubilerskich, Gemur, Wrocław 1998 r.;
Wikipedia - wolna encyklopedia, http://pl.wikipedia.org
F. Zastawniak, Złotnictwo i Probiernictwo, "Od nowa" - Spółka wydawnicza, Kraków 1995 r.