Uczulenie na biżuterię, a raczej metale, z których jest wykonana, występuje bardzo rzadko. Większość ludzi może nosić bez żadnych problemów obrączki ślubne, pierścionki i biżuterię oraz zegarki wykonane z wielu różnych metali. Niestety niektóre osoby muszą zrezygnować z noszenia biżuterii. Z wyników wielu badan wynika, że czyste metale jak złoto, srebro, platyna, miedź itp. bardzo rzadko uczulają i nie są częstymi alergenami.
Czy zatem możemy całkowicie uniknąć alergii na biżuterię?
Ludzka skóra może reagować w kontakcie z biżuterią w różnoraki sposób. Ważne jest, aby zaobserwować jaki rodzaj biżuterii nas uczula i należy unikać takiej biżuterii. Warto w takim wypadku zapytać producenta, z jakich metali i domieszek wykonany jest wyrób.
Alergia na biżuterię z wyjątkiem bardzo rzadkich przypadków zazwyczaj objawia się poprzez tzw. wyprysk kontaktowy. Zmiany pojawiają się zazwyczaj w miejscu kontaktu przedmiotu ze skórą. W początkowej fazie pojawiają się pojedyncze rozsiane grudki lekko swędzące. Po pewnym czasie mogą przerodzić się w ogniska rumieniowe lub obrzękowe.
Srebro zazwyczaj występuje w próbie 925, a zatem domieszek innych metali jest niewiele. Zazwyczaj do srebra dodaje się miedzi, która niezwykle rzadko jest alergenem. Ponadto związki srebra mają działanie bakteriobójcze i noszenie biżuterii srebrnej zalecane jest dla osób nadwrażliwych. Złoto również jest niezwykle rzadkim alergenem. W postaci wysokiej próby nie zaobserwowano alergii. Niestety w złocie nisko karatowym domieszek innych metali jest bardzo dużo i to one zazwyczaj wywołują reakcje alergiczne. Złoto zawiera domieszki miedzi, srebra, cynku, kadmu, palladu i niklu. Do tej pory nie stwierdzono alergii na cynk i miedź.
W stopach złota najczęściej uczula nikiel. Z badań naukowych wynika, że nikiel najczęściej powoduje uczulenia u kobiet, zwłaszcza młodych. Alergolodzy przypuszczają, że pierwotną przyczyną uczulenia jest przekłuwanie uszu i noszenie metalowych kolczyków, czyli odpowiednio wczesny i intensywny kontakt z substancją uczulającą.
Pallad jest również metalem bardzo rzadko wywołującym reakcje alergiczne. Jeśli ktoś jest uczulony na nikiel, to warto rozważyć zakup obrączek wykonanych z palladu lub z białego złota palladowego. Niestety jest to alergen słabszy niż nikiel, lecz w ostatnich latach zauważono nieznaczny wzrost uczuleń na pallad. Uczulenie na pallad zazwyczaj występowało u ludzi uczulonych na nikiel.
Zatem jeśli zauważymy jakąś reakcję na naszej skórze, to warto unikać owej biżuterii. Natomiast jeśli po czasie objaw zniknie i ponownie wrócimy do noszonej biżuterii, a wypryski pojawią się na nowo, to należy udać się do lekarza. Jest to jednoznaczne wskazanie do wykonania tzw. testów płatkowych. Test płatkowy polega na naklejeniu przez lekarza na plecy pacjenta plasterka nasączonego potencjalnie uczulającą substancją. Po kilkunastu godzinach u osób nadwrażliwych pojawiają się zmiany na skórze. Jeżeli alergolog jednoznacznie stwierdzi, na co jesteśmy uczuleni, należy to wyeliminować z otoczenia.
Występują trzy rodzaje reakcji alergicznych na kontakt z biżuterią:
Ad. 1. Zapalenie skóry wywołane podrażnieniem przez metal - metal poprzez kontakt ze skórą i pod wpływem uwalniania się jonów metalu, może uszkadzać warstwę zrogowaciałą naskórka, przedostając się poprzez naskórek do skóry właściwej. Proces ten związany jest z korozją potową, której ulega metal, tworząc jednocześnie jony. Jony te poprzez kontakt z miejscami odrapanymi powodują powstanie stanów zapalnych i prowadzą do objawów alergicznych na metal. U większości ludzi skóra radzi sobie bezobjawowo z procesem uwalniania się cząsteczek metalu. Jeżeli u Państwa pod wpływem użytkowania biżuterii pojawiają się jakieś zaczerwienienia czy stan zapalny, to proponujemy chwilowe ściągnie biżuterii. Jeżeli objaw ten pojawia się częściej to oznaczać może alergię na dany metal.
Ad. 2. Zapalenie skóry wywołane alergią na metal - alergia oznacza nadwrażliwość organizmu ludzkiego na działanie ciał obcych. Układ odpornościowy - immunologiczny człowieka ma za zadanie wykryć i zniszczyć ciała obce w organizmie. Jest to główna funkcja obronna przed szkodliwym oddziaływaniem środowiska naturalnego. Funkcja ta polega na unieszkodliwianiu i usuwaniu szkodliwych substancji z ludzkiego organizmu. Niestety zdarza się, iż układ odpornościowy ulega dysfunkcji, źle rozpoznaje zagrożenie i wytwarza nadmierny mechanizm obronny w postaci uczulenia np. zapaleń, zaczerwienień itp. Wszystkie substancje wywołujące takie reakcje nazywa się alergenami. Alergiczne reakcje występują tylko u osób wcześniej uczulonych. Alergia na metal jest następstwem podrażnienia skóry przez metal i wnikania znacznych ilości jego jonów do organizmu ludzkiego.
Pot ludzki jest agresywnym środowiskiem korozyjnym i w znaczny sposób może przyspieszać proces korozji potowej (szczególnie wydzielana sól z organizmu). Jak pisaliśmy wcześniej, proces ma szybkie następstwa w sytuacji obdrapań, czy skaleczeń. Główną przyczyną uczulenia mogą być różne zabiegi przekłuwania i stosowanie nieodpowiedniej biżuterii. Jeśli w świeżo przekłutym elemencie ciała znajdzie się element np. ze stopu zawierającego znaczne ilości niklu, to powstające w wyniku korozji potowej jony niklu łatwo wnikają przez ranę do organizmu, a układ immunologiczny myląc się, wykształca nadmierny mechanizm obronny, tworząc uczulenie np. na nikiel. Chwilowy kontakt ze stopami niklu nie stwarza niebezpieczeństwa.
Ponadto alergia ma podłoże genetyczne i bardzo często występuje rodzinnie. A żeby jednak doszło do ujawnienia się alergii, predysponowana dziedzicznie do niej osoba musi się bardzo wcześnie, jeszcze w wieku niemowlęcym, zetknąć z alergenem, i to w odpowiednio dużym stężeniu.
Najważniejszym alergenem spośród wszystkich metali jest nikiel. Metal ten jest również stosowany w wielu stopach celem zmiany właściwości fizyko - chemicznych. Jego zawartość w wyrobach jubilerskich ściśle określona jest przez Europejską Dyrektywę Niklową. W roku 1994 wprowadzona została Dyrektywa Unii Europejskiej 94/27/EC precyzującą warunki, jakie powinny spełniać wyroby ze stopów niklu, które pozostają w bezpośrednim i długotrwałym kontakcie ze skórą. Dyrektywa ta precyzuje dopuszczalną szybkość uwalniania jonów niklu w wyniku korozji potowej na następującym poziomie tj. (0,5 Kg/cm2/tydzień).
Wszystkie produkowane obrączki ślubne przez firmę Eminence zgodne są z wytycznymi Europejskiej dyrektywy niklowej. Każdy stop metalu zawiera dodatki stopowe renomowanych firm zgodne z ową Dyrektywą. UWAGA: Obecnie firma Eminence produkuje obrączki z wykorzystaniem białego złota palladowego.
Ad. 3. Czernienie skóry - poprzez kontakt metalu ze skórą ludzką oddzielają się cząstki metalu, osadzając się na wierzchniej warstwie naskórka. Jest to efekt ścierania się metalu i przemiany chemicznej bezpośrednio na skórze ludzkiej. Zjawisko to jest dosyć często spotykane i nie jest związane z żadnymi stanami zapalnymi ludzkiej skóry. Efekt ten może być zależny od indywidualnych cech organizmu ludzkiego oraz środowiska, w jakim się znajduje. Jeśli na palcu lub skórze nie pojawiają się zaczerwienienia i grudki, to nie ma obaw, że jesteśmy uczuleni na dany metal. Warto obserwować skórę w miejscu kontaktu.
Wszystkie powyższe symptomy występują niezwykle rzadko, a same metale szlachetne nie są mocnymi alergenami. Największy alergen występujący w przyrodzie to nikiel i jego zawartość w biżuterii powinna być ściśle przestrzegana przez producentów. Reakcji alergicznych na metal nie można się ustrzec i jedynie czynna obserwacja może jasno określić, na jaki rodzaj biżuterii jesteśmy uczuleni.